Adi Anahtar ve Priz Tesisatı Uygulama Devresi 14

Amaç: Adi anahtar ve priz tesisatı uygulama devresinin kavranması.

Giriş: 

·         Tesisatta prizler ve lambalar İç Tesisat Yönetmeliği gereği ayrı ayrı linyelere bağlanır. Fakat lamba linyesine, bir priz bağlanabilir.Priz, elektrik aygıtlarına, bir elektrik devresinden fiş aracılığı ile doğrudan veya uzatma kablosu ile enerji alınması için kullanılan bir araçtır.Devremiz adi anahtar tesisatına priz ilave edilmesiyle oluşmuştur. Adi anahtar lambaya kumanda için kullanılmaktadır. Priz ise bir alıcıya enerji almak için kullanılmaktadır.

       Kullanılacak Elemanlar:

Komütatör Anahtar Tesisatı Uygulama Devresi 13

Amaç: Komütatör anahtar tesisatı uygulama devresinin kavranması.

Giriş:  Komütatör anahtar, iki ayrı lamba veya lamba grubunun bir yerden aynı anda veya ayrı ayrı yakılıp söndürülmesinde kullanılır. Örneğin salon veya misafir odasında bulunan avizede ve sınıflarda bulunan fluoresant lamba armatürlerinde birden fazla lamba bulunmaktadır. Bu lambaların tamamını veya bir kısmını komütatör anahtar ile yakıp söndürmek mümkündür. Önceleri döner tip komütatör anahtarlar, artık günümüzde çift kutuplu olarak tuşlu tip yapılmaktadır. İki adi anahtarın birleşiminden oluşmuştur.

Kullanılacak Elemanlar:

Adi Anahtar Tesisatı Uygulama Devresi 12

Amaç: Adi anahtar tesisatı uygulama devresinin kavranması.

Giriş: 
 Bir lambayı veya bir grup lambayı aynı anda, aynı yerden yakıp söndürmeye yarayan anahtarlara adi anahtar denir. Bu anahtarlar aspiratör, ısıtıcılar, küçük güçlü elektrikli alıcıların kumandasında da kullanılır. Bir giriş ve bir çıkış olmak üzere iki bağlantı ucu vardır.

·         Klemens, aydınlatma ve güç tesislerinde buat (ek kutusu) içinde eklerin  (iletken bağlantılarının) yapılması için kullanılan gereçtir.

·         Duy, elektrik lambasının, vidalanarak veya takılarak elektrik tesisine bağlanmasını sağlayan gereçtir.

      Devrede uygun bağlantılar yapıldıktan sonra anahtarı konum değiştirdiğimizde lambaya faz gelir, nötr direk lambaya bağlı olduğundan lamba enerjilenir ve ışık vermeye başlar. Anahtarı konum değiştirdiğimizde lambaya gelen faz kesilmiş olur ve lamba söner.

Diyafon Tesisatı 11

Amaç: Diyafon tesisatının kavranması.

Giriş: Diyafon tesisatı; iletişimi sesli olarak sağlayan, bas konuş, bırak dinle şubelerden oluşan, karşılıklı konuşularak çağırma yapılan dahili konuşma sistemidir. İş yeri diyafonla haberleşme sisteminde bir merkez diyafon, şube diyafonlarla konuşur. 1-8 şube butonlu merkezler olduğu gibi 2,4,6 ve 8 şube butonlu merkezler de mevcuttur. Şubeler merkezi ses ve ışık ikazı ile arar, isterse merkez şubeyi dinleyebilir. Her şube için merkeze iki tel çekilir.

Çalışma Esasları: Diyafon tesisatında konuşma tek hatlı telsiz konuşma sistemine benzer. Konuşma ünitesi üzerinde bulunan butona basıldığında konuşulur, buton bırakıldığında ise dinleme durumuna geçilir. Konuşma bittikten kısa bir süre sonra da otomatik olarak kapanır. Paralel bağlantı da yapılarak şube sayısı artırılabilir.

Bir Kat Bir Daireli Kapı Otomatiği ve Zil Tesisatı Uygulama Devresi 10

Amaç: Bir kat bir daireli kapı otomatiği ve zil tesisatı devresinin kavranması.

Giriş: Kapı otomatiği bir alıcı çeşidi olup içindeki bobin enerjilenince gerili yay tırnaktan kurtulur ve kapı açılır. 12 Volt ile çalışır. Eğer kapı otomatiği zincirli tip ise gergi ayarının iyi yapılması gerekir. Kapı otomatiği (kapı kiliti) apartman giriş kapısı üzerindedir. Apartman kapısındaki zil butonuna (Z) basıldığında dairedeki zil çalar. Daire içindeki kapı otomatiği butonuna (K) basıldığında apartman giriş kapısı açılır. Daire kapısına gelindiğinde buradaki zil butonuna (Z) basılınca tekrar dairedeki zil çalar. Zil butonları birbirine paralel bağlıdır.

İki Buton Bir Zil Tesisatı Uygulama Devresi 9

Amaç: İki buton ile bir zilin çalıştırılması devresinin kavranması.

Giriş: Bir buton bir zil tesisatının borularını ve buatlarını sökmeden, iki buton bir zil tesisatını da yapabilirsiniz. Bir zil bir buton tesisatında, butona paralel olarak bir buton bağladığımızda iki buton bir zil bağlantısını yapmış oluruz. İki katlı bir apartman ve küçük bir işyeri örneğinde olduğu gibi bir kişiyi birden fazla kişinin çağırması veya haber vermesi gerekebilir. Bu durumda iki buton ile bir zil tesisatı kullanılır. Butonların hangisine basılırsa basılsın zil çalışacaktır. Devrede butonlar zile seri, birbirine paralel bağlanırlar ve buton sayısı istendiği ölçüde arttırılabilir.

Bir Buton İki Zil Tesisatı Uygulama Devresi 8

Amaç: Bir buton ile iki zilin çalıştırılması devresinin kavranması.

Giriş: Çağırma ve bildirim tesisleri, kullanım yerlerine göre değişik şekillerde yapılır. Örneğin okullarda ve büyük işletmelerde değişik yerlere veya katlara birden fazla zil konur. Bu ziller bir buton ile çalıştırılarak giriş veya çıkış zamanı duyurulur. Böyle bir devrede ziller birbirine paralel bağlı olduğundan, zil sayısı ihtiyaca ve trafo gücüne göre arttırılabilir. Butona basıldığı sürece iki zil de aynı anda çalmaktadır. Bir buton bir zil tesisatındaki zile paralel bir zil bağladığımızda, bir buton iki zil devresini yapmış oluruz.

Bir Buton Bir Zil Tesisatı Uygulama Devresi 7

Amaç: Bir buton ile bir zilin çalıştırılması devresinin kavranması.

Giriş: Devre bağlantı şemasını, kapalı ve açık şema olarak ayrı ayrı inceleyeceğiz.

   ·         Kapalı şema, elektrik tesisatında iletkenlerin yolunu (boru vb.) ve devre elemanlarının (sigorta, ek kutusu, buton, alıcılar, üreteç vb.) yerlerini gösteren şemadır. Buna tek hat şeması da denir. Elektrik projeleri kapalı şema olarak çizilir.
   ·         Açık şema; tesisatta elektrik devresini, alıcı ile kumanda araçları ile birlikte gösteren iletken dolaşım şemasına denir. Meslek elemanı devrenin bağlantısını bu şemaya göre yapar, buna bağlantı şeması da denir. Bundan sonraki devre uygulamalarımızda, devre düzenini kapalı şemaya göre bağlantıları ise açık şemaya göre oluşturacağız.

   ·         Çağırma ve bildirim tesisatlarının temeli bir butonla bir zil tesisatıdır. Bir buton ve bir zilden oluşan devrede butona basıldığı müddetçe zil çalar, elimizi kaldırdığımızda ise zilin enerjisi kesilir. Bu devrenin kurulması, çalışması ve arızaları iyi öğrenildiğinde, bundan sonraki devrelerde kolaylık sağlanır.

Uzatma Kablosu Yapımı (6)

Amaç: Uzatma kablosu yapımını öğrenir.

Giriş: Fişler, bir elektrikli cihaz veya uzatma kablosu iletkenlerinin bağlandığı, kontakları aracılığıyla prizden elektrik enerjisi alınmasını sağlayan gereçtir. Uzatma veya ara kablolar için enerji alış şekline göre erkek fiş ve dişi fiş olarak gruplandırılır. Prizler, Elektrik cihazlarına, bir elektrik devresinden fiş aracılığı ile enerji alınması için kullanılan araçtır. Kullanım yerlerine göre priz; sıva altı, sıva üstü, etanş (antigron), seyyar prizler olmak üzere üç çeşidi vardır. Uzatma kablosu ise fiş, priz ve kablo üçlüsünden oluşan ve elektriği seyyar olarak istenilen yere taşımak için kullanılan bir araçtır.

İletkenlerin Klemensle Eklenmesi 5

Amaç: İletkenlerin klemensle eklenmesini kavrar.

Giriş: Klemens, kabloların bağlantı ve ek gerecidir. Plastik, porselen ve metalden yapılan çeşitleri vardır. Çeşitli boyutlarda yapılmaktadır, iletkenlerin kalınlığına göre büyüklüğü seçilmelidir. İnce kesitli iletkenler daha iyi elektriki temas sağlanması için, kalın kesitli iletkenler sarılarak eklenmesi zor olduğundan klemenslerle eklenir. Aynı kesitte olmayan iletkenlerin eklenmesi uyumsuzluğa neden olur. Aynı veya farklı kesitteki iletkenler klemens kullanılarak eklendiğinde iletkenler arasında daha sıkı bir irtibat sağlanır. Klemensle ekleme yapılırken iletkenlerin klemens boyuna göre yeterli miktarda açılmasına ve uygun büyüklükte klemens kullanılmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca ince iletkenlerin dayanımını arttırmak için birkaç kez katlanmalı ve klemens vidasının tam altına gelmesi sağlanmalıdır. Klemensin sıkıştırma vidaları yeterince sıkıştırıldıktan sonra, klemens dışına taşan açık uçlar varsa kesilerek kaldırılmalıdır.

Çift T Ek Yapımı 4

Amaç: Çift T ek yapımını kavrar.

Giriş: Düz giden hatlardan iki farklı yöne ek almak için kullanılan bir yöntemdir. Ek alınan iletkenlerin soyulmuş kısımları, ek alınacak iletken üzerinde farklı ya da aynı yönlere sarılabilir. Çift T ek yapıldıktan sonra ek yerinin iletkenliğini ve dayanımını arttırmak için lehimlenebilir, ek yerinin izolebantla yalıtılması gerekir.

Kullanılacak Malzemeler:

    1.       Pense

    2.       Yankeski

    3.       Kargaburun

    4.       İzole bant

    5.       Tek damarlı iletken 

    6.     Lehim makinesi

T Ek Yapımı 3

Amaç: T ek yapımını kavrar.

Giriş: Alçak gerilim havaî hatlarında ve iç tesisatta çekme kuvveti az olan yerlerde kullanılır. Havaî hatlarda klemens ile ekleme yapılırken iç tesisatta buat içerisinde klemens ile veya sarılarak yapılır. Eğer çekme kuvveti fazla ise düğümlü T ek yapılır. T ek yapılırken iletken izolesinin zedelenmemesine dikkat edilmelidir. Ekten sonra ek yerinin izolebant ile yalıtılması gerekir.

Kullanılacak Malzemeler:

    1.       Pense

    2.       Yankeski

    3.       Kargaburun

    4.        İzole bant

    5.       Tek damarlı iletken

    6.      Lehim makinesi

Düz Ek Yapımı 2

Amaç: Düz ek yapımını kavrar.

Giriş: Genellikle ince kesitli iletkenlerde el, pense ve kargaburun kullanılarak yapılır. İletkenin tek damarlı veya iki damarlı olması ekin yapım şeklini değiştirmez. Ancak iki damarlı iletkenle yapılan ekte damarlardaki ek yerleri çakışmamalı ve ekleme işleminden sonra üzerleri izolebantla sarılmalıdır. Düz ekte dikkat edilecek husus, ek yerinin sağlam ve sıkı olmasıdır. Gevşek olarak yapılan eklerde hem ek yeri açılır, hem de iletkenlerde temas zayıf olur ve ark oluşur.

Kullanılacak Malzemeler:

    1.      Pense

    2.     Yankeski

    3.       Kargaburun

    4.     İzole bant

    5.       Tek damarlı iletken

    6.      Lehim makinesi

Mikrometre ve Kumpas Kullanarak Kesit ve Çap Ölçmek 1

Amaç: Mikrometre ve kumpas kullanarak kesit ve çap ölçümünü yapabilir.

Kullanılacak Malzemeler:

     1.    Yankeski

     2.    Değişik çaplarda tek damarlı iletken

     3.    Kumpas ve Mikrometre

Giriş: Silindirik biçimli cisimlerin alanlarına kesit denir. Kesiti S harfi ile gösteririz. Çap, bir dairenin merkezinden geçen doğrunun daireyi kestiği noktalar arası mesafesine denir. Görüldüğü gibi kesit ve çap farklı kavramlardır. Birisi alanı anlatırken diğeri uzunluğu anlatır. Yukarıdaki şekilde bir daireyi görüyorsunuz, dairenin ortasından geçen çizginin uzunluğu dairenin çapıdır. Kesitin matematiksel olarak hesaplanabilmesi için kesiti hesaplanacak cismin yarıçapının bilinmesi gerekir. Buda ölçülerek bulunabilir. Kesiti ya da çapı ölçen aletlere kumpas veya mikrometre denilmektedir.

Opampların Eviren (Tersleyen) Yükselteç Olarak Kullanılması (30)

DENEYİN AMACI: Opampların tersleyen yükselteç devresini kurarak çalışma prensibini kavrar, elde edilen deney sonuçlarını teoriyle karşılaştırmayı bilir. TEORİK BİLGİLER: Opamplarda tersleyen ve terslemeyen girişler olmak üzere iki giriş bulunmaktadır. Tersleyen girişinin kullanılarak yapılan yükseltme işlemine tersleyen yükseltme adı verilir. Giriş sinyali ile çıkış sinyali arasında 1800 faz farkı meydana gelir.

DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER: 1-Bread Board 2-AVOmetre 3-Çift ışınlı osilaskop 4-Sinyal Generatörü 5-+/- 12 V Simetrik Güç kaynağı 6-Devrede belirtilen elemanlar

FOTO TRANSİSTÖRLÜ KONTROL DEVRESİ (29)

DENEYİN AMACI: Foto Transistörlü kontrol devresini incelemek. TEORİK BİLGİLER: Foto transistörler ışık gördüğünde Kollektör-emiter dirençleri azalan elemanlardır. Bu özelliklerinden dolayı yüklerin ışık ile kontrol edilmesi istenen yerlerde kullanılır. Yükün ışık kontrollü çalışması için yük akımını kumanda eden anahtarlama elemanının kontrol akımı foto transistörle kumanda edilir. DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER: 1-Bread Board 2-AVOmetre 3-Güç Kaynağı 4-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

IŞIK (LDR) KONTROLLÜ DİMMER DEVRESİ (28)

DENEYİN AMACI:  Işık kontrollü dimmer devresini çizme ve uygulama bilgi ve becerisini kazanmak. TEORİK BİLGİLER: Foto direnç, foto diyot ve foto transistör, küçük akımlı elemanlardır. Bu optik elemanlar genellikle tristör, triyak gibi daha büyük akımlı anahtarlama elemanlarının tetiklenmesinde kullanılır. Böylece ışıktaki değişmelerle büyük akımlı devrelerin kontrolü sağlanır.

ENEY BAĞLANTI ŞEMASI: 

DENEYDE KULLANILAN ALETLER: 1-Bread Board 2-AVOmetre 3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar DEVRENİN ÇALIŞMASI           :       Karanlık ortamda devreye enerji uygulandığında, LDR 'nin iç direnci çok yüksektir ve alternatif gerilimin pozitif alternansında R1 direnci ve P potansiyometresi üzerinden gelen pozitif gerilim, C1 kondansatörünü şarj etmeye başlar. C1 kondansatörü üzerindeki gerilim, 30 volt civarındaki diyak eşik gerilimi üzerine çıktığında diyak iletime geçer. Diyağın iletime geçmesiyle triyak da tetiklenerek iletime geçer ve lâmba yanar. Devredeki P potansiyometresi lâmbanın yanacağı ve söneceği ışığın şiddetini ayarlar. R2 direnci ve C2 kondansatörü ise, triyak üzerindeki gerilimi sabit tutarak lâmbadaki ışık titreşimlerini engeller.

LDR İLE TRİYAK KONTROLÜ (27)

DENEYİN AMACI: LDR ile triyak kontrolü yapan devreyi incelemek. TEORİK BİLGİLER: Triyaklar küçük geyt akımlarıyla büyük yük akımlarını kontrol eden ve her iki yönde akım geçiren elemanlardır. LDR yardımıyla triyağın geyt akımı ışığa bağlı olarak kontrol edildiğinde, çok daha büyük olan yük akımı da kontrol edilmiş olur.

ENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER: 1-Bread Board 2-AVOmetre 3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar DEVRENİN ÇALIŞMASI           :       Devreye enerji uygulandığında LDR ışık alıyorsa iç direnci çok küçülür. Bu nedenle R1 üzerinden gelen akım LDR üzerinden devreyi tamamlar. C1 uçlarındaki gerilim diyak ateşleme gerilimine ulaşamadığı için triyak yalıtkandır ve yük çalışmaz. LDR üzerine gelen ışık kesildiğinde ise LDR’ nin direnci büyür (Yaklaşık 2 MΩ) R1 üzerinden gelen akım C1 kondansatörünü şarj eder. C1 uçlarındaki gerilim diyak ateşleme gerilimine ulaştığında diyak ve geyt tetiklemesi alan triyak iletime gider. İletken olan triyaktan geçen akım yükün çalışmasını sağlar. DENEYİN YAPILIŞI                  :

1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.

2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.

3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.

4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.

5. LDR üzerini kapatarak ışık gelmesini önleyiniz ve lâmbanın yandığını gözleyiniz.

6. Lâmba yanarken tristör ve kondansatör uçlarındaki gerilimleri ölçerek kaydediniz.

7. LDR 'nin üzerini açarak ışık gelmesini sağlayınız ve lâmbanın söndüğünü gözleyiniz.

8. Lâmba sönük durumda iken tristör ve kondansatör uçlarındaki gerilimleri ölçünüz ve kaydediniz.

9. Enerjiyi keserek devreyi dikkatlice sökünüz.

10. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

GÖZLEM TABLOSU     :

SORULAR                    :

1. Devrede triyak yerine tristör bağlanırsa devrenin çalışması değişir mi?

2. LDR devredeki yerinden sökülüp R1 direncine seri bağlanırsa devre nasıl çalışır? Neden?

3. R1 direncinin değeri büyütülürse devre nasıl çalışır? Neden?

IŞIK ALARM DEVRESİ (AYDINLIKTA ÇALIŞAN) (26)

DENEYİN AMACI: Transistörlü anahtarlama devrelerinden ışık alârm devresini çizme ve uygulama bilgi ve becerisini kazanmak.

TEORİK BİLGİLER: Işık alarm devreleri ışık kesildiğinde ya da ışık geldiğinde alarm veren LDR, fototransistör gibi optik elemanların sensör olarak kullanıldığı devrelerdir.

DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN

ALETLER:

1-Bread Board

2-AVOmetre

3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :

     İlk anda LDR karanlık ortamdadır. R1 direnci üzerinden geçen akım, LDR ‘nin iç direncinin yüksek olması nedeniyle R2 direnci üzerinden Tr1 ‘in beyz ucuna gelerek iletime geçirir. Bu anda Tr1 ‘in kolektör potansiyeli, emiter - kolektör direnci sıfıra yaklaşacağından kaynağın (-) kutbundan negatif polarma alır. Böylece Tr2 ‘nin beyz akımı (-) değere düşerek Tr2 ‘nin kesime gitmesine ve lâmbanın sönmesine neden olur.LDR aydınlık ortama geçtiğinde iç direnci azalarak üzerinden, R1 direncinden gelen + akımın geçişine izin verir. Bu anda Tr1 , yetersiz beyz polarması nedeniyle kesime gider. Tr2 , R3 ve R4 dirençleri üzerinden, kaynaktan gelen + IB2 akımının beyz ucuna ulaşması sonucunda iletime geçerek lâmbayı yakar.

DENEYİN YAPILIŞI                  :

1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.

2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.

3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.

4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.

5. Ortam aydınlığında lambanın yanıp yanmadığını kontrol ediniz.

6. LDR 'nin üzerini kapatarak karanlık ortamda lambanın yanıp yanmadığını kontrol ediniz.

7. Enerjiyi keserek devreyi dikkatlice sökünüz.

8. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

IŞIK ALARM DEVRESİ (KARANLIKTA ÇALIŞAN) (25)

DENEYİN AMACI: Transistörlü anahtarlama devrelerinden ışık alârm devresini çizme ve uygulama bilgi ve becerisini kazanmak. TEORİK BİLGİLER: Işık alarm devreleri ışık kesildiğinde ya da ışık geldiğinde alarm veren LDR, fototransistör gibi optik elemanların sensör olarak kullanıldığı devrelerdir.

DENEY BAĞLANTI ŞEMASI: 

DENEYDE KULLANILAN ALETLER: 1-Bread Board 2-AVOmetre 3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar DEVRENİN ÇALIŞMASI           :      İlk anda LDR karanlık ortamda olup iç direnci yüksektir. Bu durumda Tr1 ’in beyz akımı, LDR üzerinden + 12 voltluk kaynaktan gelen + akımın LDR ‘nin iç direncinin yüksek olmasından dolayı yetersiz seviyededir. Dolayısıyla Tr1 kesimdedir. Tr1 ’in kolektör ucunun + potansiyelinin artması, Tr2 ‘nin beyz akımının (+ IB2) R3 ve R4 dirençleri üzerinden geçerek Tr2 ‘yi iletime geçirmesine neden olur ve lâmba yanar. LDR aydınlıkta iken iç direnci düşerek elektrik akımının geçişine izin verir. Tr1 ‘in beyzinden IB1 akımı geçeceğinden Tr1 kesim durumundan iletim durumuna geçer. Bu anda Tr1 ‘in kolektör ucu, kaynağın (-) kutbundan, Tr2 ‘nin emiter ucu üzerinden negatif potansiyel alacağı için Tr2 ‘nin beyz potansiyeli + ‘dan - ‘ye geçerek IB2 akımını - yapar. Sonuçta Tr2 kesime gider ve lâmba söner. DENEYİN YAPILIŞI                  :

1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.

2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.

3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.

4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.

5. Ortam aydınlığında lambanın yanıp yanmadığını kontrol ediniz.

6. LDR 'nin üzerini kapatarak karanlık ortamda lambanın yanıp yanmadığını kontrol ediniz.

7. Enerjiyi keserek devreyi dikkatlice sökünüz.

8. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :

1. LDR 'nin özelliğini yazınız.

2. LDR kontrollü devrelerin nerelerde kullanıldığını açıklayınız.

REZİSTANSIN OTOMATİK KONTROLÜ (24)

DENEYİN AMACI: Triyak ve PTC ile ısıtıcı kontrolü devresini incelemek.

TEORİK BİLGİLER: Triyak ile ısıtıcı kontrolü yapılırken istenirse belirli bir ısıdan sonra yük çalıştırılır veya durdurulur. Isı duyarlı elemanın bulunduğu ortamdaki ısı değişimine bağlı olarak, faz kaydırılarak yük kontrolü gerçekleştirilir. Bu şekilde ortam ısısı belirli seviyede kalması sağlanabilir.

DENEY BAĞLANTI ŞEMASI: 

DENEYDE KULLANILAN

ALETLER:

1-Bread Board

2-AVOmetre

3-Isıtıcı

4-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :

     Devreye enerji uygulandığında PTC’ nin iç direnci küçük olduğundan C1 kondansatörü alternans başında şarj olur ve triyağı ateşler. Dolayısıyla erken tetiklenen triyak her alternansta uzun süreli olarak yükten akım geçişine izin verir. Bu durumda ısıtıcının etrafa yaydığı ısı fazla olur. Bir süre sonra ısıtıcının yaydığı ısı PTC’ nin iç direncinin büyümesine neden olur. İç direnci büyüyen PTC, C1 kondansatörünün şarj süresini geciktireceğinden diyak ve triyak daha geç iletken olur ve yükten daha kısa süreli akım geçer. Buna bağlı olarak ısıtıcının yaydığı ısı miktarı azalır. Böylece ortam ısısı sabit tutulmuş olur.

DENEYİN YAPILIŞI                  :

1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.

2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.

3. Isıtıcı yük yerine lamba bağlayınız.

4. Devreye enerji veriniz.

5. PTC yi havya ile ısıtın ve lamba parlaklığındaki değişimi gözleyiniz.

6. Lambayı söküp yerine ısıtıcı bağlayınız..

7.PTC’ yi ısıtıcıdan etkilenecek şekilde devreye monte edip enerji uygulayınız. Isıtıcının etrafa yaydığı ısı değişimini gözleyiniz.

SORULAR                    :

1.Isıtıcı yük olarak neler kullanılabilir.

2.Devrede tetikleme elemanı olarak diyak yerine neon lamba kullanılabilir mi?

3.Triyak yerine tristör kullanılırsa devre nasıl çalışır.

4.Devrede PTC yerine aynı değerde NTC kullanılırsa devre nasıl çalışır.