DENEYİN AMACI : Tristörün AVOmetre ile sağlamlık kontrolünü yapmak ve uçlarını bulmak.
TEORİK BİLGİLER : Tristör ölçümünde dijital AVOmetre kullanılması kesin sonuç vermeyebilir. Çünkü dijital ölçü aletlerinin iç dirençleri çok yüksek olduğundan ölçüm sırasında çok az akım harcarlar. Bu seviyedeki bir akım tristörü iletimde tutma akımının altında bir değerde olduğundan A - K arası iletime geçemez. Bu da ölçüm sonucunu etkiler. Doğru bir ölçüm için analog tip ölçü aletinin ohmmetre kısmının düşük kademesi kullanılır.
Anot - Katot arası iki yönlü çok yüksek direnç gösterir. ( Yani ölçü aletinin ibresi sapmaz, değer göstermez ) Yine aynı şekilde A - G arası iki yönlü direnç değeri göstermez. Sadece K - G arası tek yönlü küçük direnç gösterir. K - G arası küçük direnç gösterdiği anda katotta bulunan uç ölçü aletinin eksi ucudur. Artı ucun bulunduğu uç geyt diğer uç anottur.
Aşağıdaki tabloya göre eksi prob katotta, artı prob geytte iken 600 Ω direnç ölçülmüş, bunun dışında direnç ölçümü yapılamamıştır. Yani çok yüksek direnç ölçülmüştür. Bu ölçüm sonucunda tristörün uçları belirlenmiştir. Ancak sağlamlık kontrolü yeterince test edilememiştir.
Tristörün Sağlamlık Kontrolü: Analog AVOmetre ohm kademesine alınır. Ohmmetrenin eksi ucu (kırmızı prob ) tristörün katoduna; artı ucu tristörün anoduna tutulur. Ölçü aletinin ibresi sapmaz. Herhangi bir iletkenle Anot ile Geyt arası kısa devre yapıldığında ölçü aleti ibresi hareket ederek bir değer gösterir. Anot-Geyt arasındaki kısa devre açılsa bile ohmmetre değer göstermeye devam eder.(Tristör tetiklendiği için iletimdedir. Tetikleme bir defa yapıldıktan sonra, kesilse bile tristör iletimde kalmaya devam eder.) Uçlardan birisi ayrılıp tekrar değdirildiğinde tristör kesime gider. Ohmmetre değer göstermez.
DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Tristör ( TIC106D, BTI49G )
2-Analog AVOmetre
DENEYİN YAPILIŞI :
1- Ölçeceğiniz tristörün ayaklarını rasgele numaralandırınız. Şeklini Tablo–1 ‘in yanına çiziniz.
2- Analog AVOmetreyi 0 konumuna ( örneğin x 100 kademesine ) alınız.
3- Tablo–1 ‘i dolduracak şekilde ayakları karşılıklı olarak ölçünüz. Tabloya kaydediniz.
4- Tablodaki değerlere göre Tristörün ayak isimlerini tablonun altına yazınız. Şeklini çizerek ayakları şekil üzerinde belirtiniz.
5- Belirlediğiniz ayaklara göre, ohmmetrenin eksi probu tristörün katoduna; artı probunu tristörün anoduna tutunuz. Ohmmetre bir değer göstermeyecektir. Anot ile Geyt arasını bir an için kısa devre yapıp, açınız. Tristör iletime geçeceğinden ohmmetre değer gösterecektir. Uçlardan birisi ayrılıp tekrar temas ettirildiğinde tristör kesime gideceğinden ohmmetre değer göstermez.
6- Ohmmetrenin artı probunu katoda; eksi probunu anoda temas ettirerek 5.işlem basamağını tekrarlayınız. Tristör iletime geçmediğini görünüz. ( Her iki yönde tetikleniyorsa bunun triyak olduğu anlaşılır).GÖZLEM TABLOSU :
SORULAR :
1- Tristör uçlarını belirledikten sonra sağlamlık kontrolünü yaparken tristör tetiklenmiyorsa ne düşünürsünüz? Olasılıkları maddeler halinde yazınız.
2- Tristörün kesime götürülmesi ile ilgili yöntemlerin isimlerini maddeler halinde yazınız.
3- Tristör AC’ de kullanılması sırasında DC’ ye göre farkı nedir?
4- Tristör ile diyot arasındaki fark nedir?
